Thực tập sinh là gì?

Thực tập sinh là gì?

Thực tập sinh tại Nhật Bản là thuật ngữ chỉ chương trình đưa người lao động Việt Nam sang làm việc tại Nhật Bản theo hình thức hợp tác giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Nhật Bản. Chương trình chủ yếu dành cho lao động phổ thông từ 18 tuổi trở lên, đáp ứng đầy đủ các điều kiện theo quy định.

Mục tiêu chính của chương trình là thúc đẩy quá trình quốc tế hóa, nâng cao năng lực và tay nghề cho lao động Việt Nam, đồng thời tạo thêm cơ hội việc làm trong nước và hỗ trợ Nhật Bản giải quyết tình trạng thiếu hụt nguồn nhân lực.

Để tìm hiểu kỹ hơn về khái niệm thực tập sinh cũng như các chế độ, quyền lợi liên quan, bạn có thể tham khảo chi tiết về chương trình thực tập sinh tại Nhật Bản.

• Có mấy chương trình thực tập sinh Nhật Bản?

Hiện nay, chương trình thực tập sinh tại Nhật Bản được chia thành ba giai đoạn chính:

1. Thực tập sinh kỹ năng số 1:
   Đây là giai đoạn đầu kéo dài 1 năm. Trong thời gian này, thực tập sinh sẽ được đào tạo chuyên sâu về tiếng Nhật, tìm hiểu hệ thống pháp luật Nhật Bản và làm việc tại các đơn vị có tính chất thời vụ. Kết thúc năm đầu tiên, thực tập sinh cần vượt qua kỳ thi đánh giá kỹ năng cơ bản để tiếp tục chương trình.
2. Thực tập sinh kỹ năng số 2:
   Áp dụng cho năm thứ 2 và thứ 3, giai đoạn này tập trung vào việc nâng cao tay nghề dựa trên nền tảng đã học từ chương trình số 1. Thực tập sinh sẽ làm việc ổn định hơn và chuyên sâu hơn trong lĩnh vực được đào tạo. Kết thúc năm thứ 3, người lao động cần vượt qua kỳ thi kỹ năng cấp độ 3.
3. Thực tập sinh kỹ năng số 3:
   Là giai đoạn gia hạn thêm 2 năm (năm thứ 4 và thứ 5). Trong thời gian này, thực tập sinh sẽ trực tiếp áp dụng kỹ năng chuyên môn vào công việc thực tế và tiếp tục tích lũy kiến thức chuyên sâu. Kết thúc giai đoạn này, thực tập sinh phải thi đỗ kỹ năng cấp độ 2 để hoàn thành toàn bộ chương trình.

• Phân biệt thực tập sinh Nhật Bản và du học sinh 

Thực tập sinh và du học sinh là hai đối tượng thường bị nhầm lẫn khi nói đến người Việt sang Nhật Bản, tuy nhiên đây là hai chương trình hoàn toàn khác nhau về mục đích, chi phí và điều kiện tham gia. Việc phân biệt rõ sẽ giúp bạn lựa chọn con đường phù hợp nhất với mục tiêu của mình.

1. Chương trình Thực tập sinh:
   Đây là hình thức sang Nhật làm việc theo diện visa lao động. Mục tiêu chính là kiếm thu nhập, tích lũy kinh nghiệm và nâng cao tay nghề. Chi phí tham gia dao động từ 110 – 150 triệu đồng, bao gồm các khoản đào tạo, thủ tục và vé máy bay. Người tham gia cần đáp ứng các điều kiện về độ tuổi, sức khỏe, ngoại hình và trình độ học vấn cơ bản.
2. Chương trình Du học sinh:
   Mục đích chính là học tập và nâng cao trình độ chuyên môn hoặc ngoại ngữ. Du học sinh chỉ được làm thêm tối đa 28 giờ/tuần theo quy định của chính phủ Nhật Bản. Tổng chi phí ban đầu thường khoảng 200 – 240 triệu đồng, đã bao gồm học phí, phí sinh hoạt ban đầu và các chi phí liên quan. Điều kiện tham gia thường yêu cầu trình độ học vấn phù hợp và độ tuổi dưới 30.

Tóm lại, điểm khác biệt cốt lõi giữa hai chương trình là mục đích:

• Thực tập sinh: ưu tiên lao động và thu nhập 
• Du học sinh: tập trung vào học tập và tích lũy kiến thức

Việc hiểu rõ sự khác biệt này sẽ giúp bạn tránh nhầm lẫn mục tiêu. Đặc biệt, du học sinh không nên làm việc quá thời gian cho phép, vì điều đó có thể dẫn đến vi phạm pháp luật và bị trục xuất về nước.

• Thu nhập của thực tập sinh Nhật Bản 

Mức lương của thực tập sinh Nhật Bản: Những yếu tố quyết định thu nhập

Mức lương cơ bản của thực tập sinh tại Nhật Bản hiện dao động từ 130.000 – 180.000 yên/tháng, tương đương khoảng 28 – 35 triệu đồng Việt Nam. Tuy nhiên, sau khi trừ các khoản chi phí bắt buộc như bảo hiểm, thuế, tiền nhà, mức lương thực lĩnh mà thực tập sinh nhận được thực tế khoảng 20 – 25 triệu đồng/tháng.

Thu nhập của mỗi thực tập sinh có thể chênh lệch đáng kể tùy thuộc vào các yếu tố sau:

1. Số giờ làm thêm (tăng ca)

Làm thêm là cách phổ biến giúp thực tập sinh nâng cao thu nhập. Những người chăm chỉ làm thêm, đặc biệt vào ngày lễ hoặc cuối tuần, có thể nhận thêm từ 5 – 10 triệu đồng/tháng. Càng nhiều giờ tăng ca hợp pháp, thu nhập càng cao.

2. Khu vực làm việc

Mức lương tối thiểu tại Nhật Bản được quy định khác nhau theo từng vùng. Ví dụ:

• Các khu vực có mức lương thấp như Kagoshima, Miyazaki, Okinawa: khoảng 953 yên/giờ. 
• Các trung tâm lớn như Tokyo: khoảng 1.163 yên/giờ, Kanagawa: 1.162 yên/giờ.
  Làm việc tại khu vực trung tâm sẽ có mức lương cơ bản cao hơn đáng kể. 

3. Tính chất công việc

Thu nhập còn phụ thuộc vào ngành nghề. Những công việc đòi hỏi kỹ năng cao, tay nghề và sức bền như cơ khí chế tạo, điều dưỡng, dệt may… thường có mức lương cơ bản tốt hơn so với các ngành đơn giản, lặp lại.

4. Chính sách lương của từng xí nghiệp

Mỗi xí nghiệp tại Nhật Bản sẽ có khung lương riêng, thời gian và mức tăng lương cũng khác nhau. Một số doanh nghiệp có chính sách tốt thường áp dụng mức lương gần bằng với người Nhật cho thực tập sinh nước ngoài – điều này ảnh hưởng lớn đến tổng thu nhập.

5. Trình độ học vấn và năng lực tiếng Nhật

Phần lớn các đơn hàng yêu cầu tối thiểu tốt nghiệp THCS và trình độ tiếng Nhật tương đương N5. Tuy nhiên, những ứng viên tốt nghiệp THPT trở lên và có tiếng Nhật từ N4 thường được ưu tiên, dễ tiếp cận công việc tốt hơn, đồng nghĩa với mức thu nhập cao hơn và cơ hội tăng lương nhanh hơn.

• Chi phí đi thực tập sinh Nhật Bản

Tổng chi phí để tham gia chương trình thực tập sinh tại Nhật Bản thường dao động từ 90 – 125  triệu đồng, và có thể lên đến 165 triệu đồng đối với các đơn hàng “hot” có nhiều ứng viên cạnh tranh. Mức phí này bao gồm các khoản chi tiêu như: khám sức khỏe, dịch vụ và môi giới, làm hồ sơ, dịch thuật, xin visa, xử lý giấy tờ và các chi phí phát sinh khác trong quá trình chuẩn bị.

Ba yếu tố chính ảnh hưởng đến tổng chi phí bao gồm:

1. Ngành nghề lựa chọn

Mỗi ngành nghề có mức chi phí khác nhau, đặc biệt những ngành có thu nhập cao, nhu cầu lớn và đòi hỏi kỹ năng sẽ có chi phí tuyển chọn cao hơn. Ví dụ, các đơn hàng thuộc ngành xây dựng, cơ khí, điện tử thường yêu cầu đầu tư ban đầu nhiều hơn so với các ngành phổ thông khác.

2. Thời gian hợp đồng

Chương trình có thời hạn 3 năm sẽ có chi phí trọn gói từ 110 – 165 triệu đồng, trong khi chương trình 1 năm thường chỉ dao động từ 40 – 80 triệu đồng. Thời gian lưu trú càng dài, chi phí chuẩn bị càng cao do phát sinh thêm các khoản về giấy tờ, đào tạo và dịch vụ hỗ trợ.

3. Đơn vị phái cử

Mức chi phí cũng phụ thuộc vào đơn vị bạn lựa chọn để xuất cảnh:

• Các công ty xuất khẩu lao động truyền thống thường thu thêm các khoản phí dịch vụ và môi giới. 
• Sàn giao dịch việc làm hoặc các đơn vị hỗ trợ trực tiếp phi lợi nhuận có thể giúp giảm bớt phần lớn các loại phí trung gian này.

• Điều kiện tham gia chương trình thực tập sinh Nhật Bản là gì?

Để có cơ hội trúng tuyển đơn hàng thực tập sinh tại Nhật Bản, ứng viên cần đáp ứng đầy đủ 6 điều kiện cơ bản dưới đây:

1. Độ tuổi và giới tính

Người lao động phải từ 18 tuổi trở lên mới đủ điều kiện tham gia. Chương trình không giới hạn giới tính, nam và nữ đều có thể ứng tuyển tùy vào đặc thù công việc.

2. Sức khỏe và ngoại hình

Ứng viên cần có giấy khám sức khỏe hợp lệ từ cơ sở được cấp phép và không mắc các bệnh truyền nhiễm cấm nhập cảnh.

• Đối với nữ: cao từ 1m48, nặng trên 40kg 
• Đối với nam: cao từ 1m60, nặng trên 50kg 

3. Trình độ học vấn, tiếng Nhật và kinh nghiệm

Yêu cầu tối thiểu tốt nghiệp THCS, có trình độ tiếng Nhật tương đương N5 trở lên. Một số đơn hàng đặc thù (ví dụ: dệt may, cơ khí) có thể yêu cầu kinh nghiệm tay nghề phù hợp.

4. Khả năng tài chính và lựa chọn ngành nghề

Ứng viên cần chuẩn bị khoảng:

• 40 – 80 triệu đồng cho đơn hàng 1 năm 
• 110 – 150 triệu đồng cho đơn hàng 3 năm 

Hiện có 85 ngành nghề thuộc 7 nhóm ngành để người lao động lựa chọn phù hợp với khả năng và định hướng.

5. Hồ sơ giấy tờ và quy trình tuyển chọn

Ứng viên cần chuẩn bị 13 loại giấy tờ theo quy định, đồng thời trải qua 10 bước quy trình từ đăng ký đến xuất cảnh.

6. Yêu cầu pháp lý

Người lao động phải có lý lịch tư pháp rõ ràng, không có tiền án, tiền sự, không nằm trong danh sách cấm nhập cảnh Nhật Bản. Ngoài ra, ứng viên chưa từng đi xuất khẩu lao động Nhật Bản hoặc xin visa Nhật trước đó.

• 3 loại giấy tờ quan trọng nhất cần có khi đi thực tập sinh Nhật Bản:

1. Hợp đồng thực tập sinh

Là văn bản pháp lý xác định quyền lợi và trách nhiệm giữa thực tập sinh và doanh nghiệp tiếp nhận. Ứng viên cần đọc kỹ các điều khoản trước khi ký kết để bảo vệ quyền lợi của bản thân.

2. Visa thực tập sinh

Là điều kiện bắt buộc để được nhập cảnh và làm việc tại Nhật. Quá trình xin visa cần được tiến hành kỹ lưỡng và nhanh chóng sau khi có tư cách lưu trú.

3. Giấy đánh giá thực tập sinh

Là minh chứng cho việc đã hoàn thành chương trình. Khi có giấy này, thực tập sinh có thể dễ dàng quay lại Nhật làm việc nếu đáp ứng điều kiện tái tuyển.

•  Tổng hợp đãi ngộ và quyền lợi của thực tập sinh Nhật Bản

Chế độ đãi ngộ và quyền lợi vượt trội dành cho thực tập sinh Nhật Bản

Khi tham gia chương trình thực tập sinh tại Nhật Bản, bạn không chỉ có cơ hội làm việc trong môi trường chuyên nghiệp mà còn được hưởng nhiều quyền lợi đáng mơ ước:

🔹 Được tham gia đầy đủ 4 loại bảo hiểm: Bao gồm bảo hiểm y tế và hưu trí quốc dân, bảo hiểm tai nạn lao động và bảo hiểm thất nghiệp – giúp bạn yên tâm về sức khỏe và tài chính trong suốt thời gian làm việc.

🔹 Thu nhập ổn định và hấp dẫn: Mức lương cơ bản dao động từ 25 – 30 triệu đồng/tháng, nếu tích cực tăng ca, bạn có thể nâng tổng thu nhập lên thêm 5 – 10 triệu đồng/tháng.

🔹 Chế độ nghỉ phép hào phóng: Mỗi năm có thể nghỉ hưởng lương tới 25 ngày, chưa kể đến các dịp lễ lớn trong năm như Tết, nghỉ hè, Tuần lễ vàng… Số ngày phép còn được tăng thêm theo thâm niên.

🔹 Được bảo vệ bởi pháp luật Nhật Bản: Luật Lao động Nhật Bản đảm bảo quyền lợi cho thực tập sinh, ngăn chặn mọi hình thức bóc lột, giúp bạn làm việc trong môi trường công bằng và minh bạch.

🔹 Đền bù hợp đồng nếu xảy ra rủi ro từ phía xí nghiệp: Trong trường hợp doanh nghiệp phá sản hoặc đơn phương chấm dứt hợp đồng, bạn có thể được bồi thường tối thiểu 60% mức lương cơ bản.

🔹 Môi trường làm việc hiện đại, an toàn: Nhật Bản nổi tiếng với môi trường làm việc tiên tiến, an toàn và chuyên nghiệp. Đây là cơ hội để bạn nâng cao kỹ năng tay nghề, làm việc với thiết bị hiện đại và được trang bị đầy đủ dụng cụ bảo hộ lao động.

🔹 Nhận lại 3 khoản tiền khi về nước đúng hạn: Sau khi hoàn thành chương trình, bạn có thể nhận lại tiền Nenkin (lương hưu một lần), tiền thuế đóng dư và tiền hoàn thuế thu nhập cá nhân – đây là khoản tài chính hỗ trợ rất thiết thực.

🔹 Cơ hội trở lại Nhật lần 2: Nếu có mong muốn quay lại, bạn có thể tham gia các chương trình như kỹ năng đặc định (Tokutei Gino) hoặc kỹ năng số 3 với nhiều quyền lợi nâng cao hơn.

🔹 Hướng tới cư trú dài hạn và vĩnh trú tại Nhật: Nếu vượt qua kỳ thi kỹ năng cấp độ 3, bạn có thể được gia hạn visa thêm 2 năm hoặc chuyển sang visa kỹ năng đặc định, mở ra cơ hội sinh sống và làm việc tại Nhật lên tới 10 năm hoặc lâu dài hơn.